Islah Nedir?

Islah, bir davada dava konusunun, delillerin, değerin veya türünün tek taraflı iradeyle ve karşı tarafın rızası aranmaksızın bir defaya mahsus değiştirilmesidir. Dava sürecinde, dilekçelerin teati edilmesinin ardından ön inceleme aşamasına geçilir. Ön inceleme tamamlandıktan sonra tahkikat aşaması başlar.

Dava Sürecinde Islahın Yeri

Tahkikat aşamasında, tarafların dilekçelerde belirttikleri ve ön inceleme tutanağında tespit edilen iddiaların doğruluğu araştırılır. Tahkikatın tamamlanmasını, sözlü yargılama ve hüküm aşamaları takip eder.

Dilekçelerin teati edilmesinden sonra, tarafların iddia ve savunmalarını değiştirmesi genel olarak yasaktır. Ancak bu kuralın bir istisnası vardır: ıslah. Islah yoluyla eksik harç tamamlanabilir ve dava konusu genişletilebilir.

Kısmi Davada Islah

Kısmi dava, davacının aynı hukuki ilişkiden doğan alacağının tamamını değil, yalnızca bir kısmını talep etmesidir. Bu durumda, yargılama sonucunda belirlenen miktar "tespite ilişkin bölüm" olarak adlandırılır.

Eskiden bu kısım için ayrı bir dava (ek dava) açılması gerekirken, Anayasa Mahkemesi’nin 20.07.1999 tarihli kararıyla birlikte ıslah yoluyla dava değerinin artırılması mümkün hale gelmiştir.

Islahın Hukuki Dayanağı

Islah, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 176-182. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Taraflardan her biri, yaptığı usul işlemlerini kısmen veya tamamen yalnızca bir kez ıslah edebilir.

Usul hukukunda iddia ve savunmaların değiştirilmesi yasağının iki istisnası vardır:

• Islah,
• Karşı tarafın açık rızası.

Islahın Uygulanması

HMK’nın 176. maddesi, ıslahı "Taraflardan her biri, yapmış olduğu usul işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilir." şeklinde tanımlar. Bu ifade, taraflara önceden yaptıkları usul işlemlerini tek taraflı olarak değiştirme imkânı verir.

Islah, karşı tarafın veya mahkemenin onayına bağlı değildir. Ancak, taraflar yalnızca bir defa ıslah hakkını kullanabilir ve bu yolla taleplerini artırabilir veya savunmalarını değiştirebilirler.